ویکی‌پدیا (به انگلیسی: Wikipedia) یک دانشنامه اینترنتی چندزبانه با محتویات آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و مقالات آن می‌تواند توسط هر کسی که به اینترنت دسترسی دارد، ویرایش گردد. نام ویکی‌پدیا واژه‌ای ترکیبی است که از واژه‌های ویکی (وب‌گاه مشارکتی) و انسیکلوپدیا (دانشنامه یا دایرةالمعارف) گرفته شده‌است. میزبان‌های اینترنتی اصلی این وب‌گاه در شهر تامپای فلوریدا هستند. همچنین میزبان‌های اضافی دیگری هم در شهرهای آمستردام و سئول به این وب‌گاه یاری می‌رسانند.[۳]
ویکی‌پدیای انگلیسی در تاریخ ۲۵ دی ۱۳۷۹ به صورت مکملی برای دانشنامهٔ تخصصی نوپدیا نوشته شد. هم اکنون پروژهٔ ویکی‌پدیا توسط بنیاد غیر انتفاعی ویکی‌مدیا پشتیبانی می‌شود. [۳] مدخل‌های ویکی‌پدیا طبق مدخل‌های سالنامه‌ها، فرهنگ‌های جغرافیایی و رخدادهای روز هستند. هدف آن آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست.
ویکی‌پدیا از پایان آوریل ۲۰۰۷ تاکنون، یکی از ۱۰ وب‌گاه برتر جهان از لحاظ شمار بازدیدکنندگان است که بیش از نیمی از بازدیدها به ویکی‌پدیای انگلیسی مربوط می‌شود.[۴] و تا این تاریخ تقریباً دارای بیست میلیون صفحه‌است که از این تعداد هفت میلیون مقاله می‌باشد. بیش از ۳٬۵۷۳٬۸۲۶ عدد از آنها به زبان انگلیسی، بیش از ۱٬۱۹۷٬۳۳۶ عدد به زبان آلمانی، بیش از ۱٬۰۷۴٬۸۵۲ عدد به زبان فرانسوی و بیش از ۷۷۹٬۵۸۴ به زبان لهستانی تعلق دارند. تعداد کل کاربران ثبت‌نام شده نیز تقریباً معادل ۲۳۹۵۵۱۴۱ نفر است که از میان آنها، ۴۷۱۳ نفر مدیر هستند. تا پایان آوریل ۲۰۰۷ از تعداد ۲۵۱ ویرایش زبانی ویکی‌پدیا، تعداد ۱۹۰ تای آنها بیش از ۱۰ مقاله دارد. ۱۰ ویکی‌پدیایی که بیش از ۶۰۰٬۰۰۰ مقاله دارند به ترتیب عبارت‌اند از: انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، لهستانی، ایتالیایی، ژاپنی، هلندی، ایتالیایی، اسپانیایی، روسی، پرتغالی، و سوئدی . [۵] ویکی‌پدیا تا ۱۰ خرداد ۱۳۸۹ در برگیرندهٔ ۲۷۳ زبان با بیش از ده مقاله بوده‌است. به طور کلی ویکی‌پدیا دارای ۲۷۹ گونه زبان ملل دنیا و بیش از ۱۵ میلیون مقاله‌است.[۵]
وضعیت ویکی‌پدیا به عنوان یک منبع معتبر، همیشه، مورد اختلاف بوده‌است. برخی آن‌را به‌خاطر پخش رایگان، ویژگی قابل ویرایش بودن، سیاست بیطرفی و گستردگی عناوین ستوده‌اند[نیازمند منبع]. از سوی دیگر، به‌خاطر آزادی ویرایش ویکی‌پدیا منتقدین درستی و اعتبار آن را زیر سوال برده اند[۶]، همچنین ویکی‌پدیا به خاطر آسیب پذیری در برابر خرابکاری[۷]، کیفیت غیریکنواخت، سوگیری نظام مند، بی ثباتی[۸] و نیز به خاطر ترجیح اجماع بر اعتبار در سبک ویرایش مقالات نقد شده‌است. در مقابل سیاست‌های محتوایی و ویکی پروژه‌های ویکی‌پدیا توسط کاربرانی تهیه می‌شود که در پی رفع این نگرانی‌ها هستند.[۳] دو مطالعه علمی به این نتیجه دست یافته‌اند که خرابکاری عموماً زودگذر است[۹] و ویکی‌پدیا نسبتاً به درستی سایر دانشنامه هاست.[۱۰]
ویکی‌پدیا بر سیاست «دیدگاه بی طرفانه» تأکید می‌کنند. طبق این سیاست دیدگاه‌هایی که توسط شخصیت‌های برجسته ارائه شده‌اند بدون هیچ تلاشی برای تأیید آنها به طور خلاصه بیان می‌شوند. از آن رو که هر داوطلب می‌تواند مقاله‌ها را به سبک ویکی اضافه یا ویرایش کند، تخریب و عدم صحت مطالب از مشکلات همیشگی آن بوده‌است. از سوی دیگر مقاله‌های آن را در رسانه‌های گروهی و مراکز علمی نقل کرده‌اند. مقاله‌های آن تحت مجوز حق تالیف آزاد گنو قابل دسترسی هستند. نسخه زبان آلمانی و انگلیسی ویکی‌پدیا به‌وسیله دیسک‌های فشرده(cd) پخش شده و نسخه‌های دیگر آن روی وب‌گاه‌های دیگر به صورت Fork یا آینه قرار داده شده‌اند. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌نسک، ویکی‌گفتاورد و ویکی‌خبر را پدید آوردند.
ارسال نظر برای این مطلب
اطلاعات کاربری
خداوندا ...آرشیو
آمار سایت